Το νέο νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα και την ταυτότητα κτιρίου

To Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θέτει σε δημόσια διαβούλευση το ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ: «ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»

Ο Αναπληρωτής Υπουργός κ. Γιάννης Τσιρώνης καλεί όλους τους πολίτες και τους κοινωνικούς φορείς να συμμετέχουν από σήμερα στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου, προκειμένου να καταθέσουν τις προτάσεις τους, μέχρι και την 22η Σεπτεμβρίου 2016 και ώρα 09.00, ώστε να συμβάλλουν στη βελτίωση του εν λόγω νόμου.

Το νομοσχέδιο περιέχει και τις νέες ρυθμίσεις για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων αλλά και τις ενεργοποίηση της ταυτότητας κτιρίου.

Ειδικότερα σκοπός της ταυτότητας κτιρίου είναι η θέσπιση ειδικής διαδικασίας ελέγχου των κτιρίων μετά την ολοκλήρωσή τους και κατά τη διάρκεια του χρόνου ζωής τους, η οποία θα επιτρέπει τον έλεγχο της ασφάλειάς τους, τη συντήρηση τους, καθώς και την αποτροπή εκτέλεσης πολεοδομικών αυθαιρεσιών.

Στις διατάξεις του παρόντος άρθρου υπάγονται όλα τα κτίρια, που έχουν ανεγερθεί ή ανεγείρονται με βάση οικοδομικής άδεια, καθώς και τα κτίρια για τα οποία επιτρέπεται η διενέργεια εμπραγμάτων δικαιοπραξιών

Το Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος πραγματοποιεί δειγματοληπτικούς ελέγχους ετησίως σε ποσοστό 3% των κτιρίων που λαμβάνουν ταυτότητα. Ο έλεγχος των υποβαλλόμενων στοιχείων της ταυτότητας κτιρίου διενεργείται από ελεγκτές δόμησης, οι οποίοι ορίζονται με ηλεκτρονική κλήρωση από το αρμόδιο Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος. Ο έλεγχος συνίσταται στην επιβεβαίωση της ορθής συμπλήρωσης όλων των απαιτούμενων στοιχείων που περιγράφονται στα Έντυπα το περιεχόμενο των οποίων καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Οι κατηγορίες ακινήτων:

Κατηγορία Ι:
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται:
αα. Κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του Δημοσίου, των ΟΤΑ και ΝΠΔΔ.
ββ. Κτίρια συνάθροισης κοινού: θέατρα, κινηματογράφοι, αίθουσες συγκέντρωσης για κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις, συνεδριακά κέντρα και κτίρια εκθέσεων.
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επίσης: κέντρα διασκέδασης και αναψυχής, χώροι εστίασης (όπως εστιατόρια, ταβέρνες), πολιτιστικές εγκαταστάσεις (βιβλιοθήκες, μουσεία, αίθουσες εκθέσεων), αθλητικές εγκαταστάσεις (κλειστά γυμναστήρια, γήπεδα με κερκίδες και κλειστούς βοηθητικούς χώρους, γήπεδα ΠΑΕ, Ολυμπιακές αθλητικές εγκαταστάσεις), σταθμοί μετεπιβίβασης μέσων μαζικής μεταφοράς.
γγ. Βιομηχανία, βιοτεχνία : βιομηχανικά και βιοτεχνικά κτίρια και σταθμοί παραγωγής ενέργειας. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επίσης και τα επαγγελματικά εργαστήρια.
δδ. Πρατήρια υγρών καυσίμων και συνεργεία αυτοκινήτων: κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται για πρατήρια υγρών καυσίμων ή για πλυντήρια αυτοκινήτων καθώς και κάθε είδους συνεργεία αυτοκινήτων. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επίσης τα πλυντήρια και λιπαντήρια αυτοκινήτων.
εε. Εμπορικά κέντρα, πολυκαταστήματα, αγορές και υπεραγορές.
στστ. Ξενοδοχειακά καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα, ξενώνες.
ζζ. Εκπαίδευση: δημόσια και ιδιωτικά κτίρια προσχολικής, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν επίσης: ερευνητικά κέντρα και κτίρια ειδικής εκπαίδευσης (όπως φροντιστήρια, ΙΕΚ, σχολές χορού, ωδεία)
ηη. Υγεία και κοινωνική πρόνοια: κτίρια περίθαλψης (νοσοκομεία, ιατρικά κέντρα, κλινικές, αγροτικά και περιφερειακά ιατρεία, κέντρα ψυχικής υγείας, κέντρα παροχής υπηρεσιών υγείας). Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επίσης: βρεφοκομεία, παιδικοί – βρεφονηπιακοί σταθμοί, οικοτροφεία, οίκοι ευγηρίας, ιδρύματα χρονίως πασχόντων, ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, άσυλα.
θθ. Σωφρονισμός: κρατητήρια, αναμορφωτήρια και φυλακές.

Κατηγορία ΙΙ:
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται:
αα. Κτίρια με χρήση Κατοικία: μονοκατοικίες, διπλοκατοικίες και κτίρια διαμερισμάτων
ββ. Εμπόριο: εμπορικά καταστήματα (όπως τροφίμων, ένδυσης) και καταστήματα παροχής προσωπικών υπηρεσιών (φαρμακεία, κουρεία – κομμωτήρια, αισθητικής περιποίησης, επιδιόρθωσης ενδυμάτων – υποδημάτων)
γγ. Γραφεία: γραφεία επιχειρήσεων, οργανισμών, ιδιωτικά ελευθέρων επαγγελμάτων, τράπεζες, πρακτορεία στοιχημάτων και ταξιδίων, γραφεία τελετών, κέντρα γυμναστικής και αδυνατίσματος. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επίσης: οδοντιατρεία και ιατρεία που δεν διαθέτουν νοσηλευτική κλίνη, μονάδες εφαρμογής ισοτόπων, ακτινολογικά εργαστήρια και εγκαταστάσεις φυσιοθεραπείας.

Κατηγορία ΙΙΙ:

Στην κατηγορία αυτή υπάγονται:
αα. Αποθήκευση: κτίρια αποκλειστικής χρήσης αποθήκευσης, εμπορικές αποθήκες (λιανικής και χονδρικής πώλησης), επαγγελματικές αποθήκες, βιομηχανικές αποθήκες, αγροτικές αποθήκες (αγροτικών προϊόντων, λιπασμάτων και φαρμάκων), διαμετακομιστικοί σταθμοί. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επίσης: γενικές αποθήκες, αγροτικές αποθήκες, λιμενικά υπόστεγα, αυτοτελής αποθήκες καταστημάτων, αποθήκες μουσείων, στάβλοι, βουστάσια, χοιροστάσια, ορνιθοτροφεία.
ββ. Στάθμευση αυτοκινήτων: κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται για τη στάθμευση αυτοκινήτων, δικύκλων ή τρικύκλων.
γγ. Λοιπές χρήσεις: όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες και χρήσεις κτιρίων που δεν αναφέρονται στα παραπάνω εδάφια.

2. Προθεσμία υποβολής ταυτότητας κτιρίου:
Για τα κτίρια της Κατηγορίας Ι, η υποβολή της ταυτότητας κτιρίου γίνεται εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία ισχύος του παρόντος.
Για τα κτίρια της Κατηγορίας ΙΙ, η υποβολή της ταυτότητας κτιρίου γίνεται εντός πέντε (5) ετών από την ημερομηνία ισχύος του παρόντος.
Για τα κτίρια της Κατηγορίας ΙΙΙ, η υποβολή της ταυτότητας κτιρίου γίνεται εντός οκτώ (8) ετών από την ημερομηνία ισχύος του παρόντος.

3. Για κτίριο ή δομικό έργο που εμπίπτει σε περισσότερες της μιας κατηγορίας, όταν η ταυτότητα συντάσσεται για το σύνολο του κτιρίου, ακολουθείται η δυσμενέστερη προθεσμία. Σε περίπτωση σύνταξης ταυτότητας ανά διηρημένη ιδιοκτησία, ακολουθείται η κατά περίπτωση οριζόμενη προθεσμία.

4. Ο αρμόδιος μηχανικός, ο οποίος συμπληρώνει τα στοιχεία της ταυτότητας του κτιρίου ή της διηρημένης ιδιοκτησίας, ορίζεται από τον ιδιοκτήτη για κάθε κτίριο ή διηρημένη ιδιοκτησία. Σε περίπτωση όπου έχουν συσταθεί οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες, ο αρμόδιος μηχανικός για το σύνολο του κτιρίου δύναται να ορίζεται μετά από απόφαση της πλειοψηφίας των κοινωνών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον κανονισμό της οροφοκτησίας άλλως με απλή πλειοψηφία.

5. Η ενημέρωση της ταυτότητας κτιρίου πραγματοποιείται σε ηλεκτρονική μορφή με αίτηση του αρμόδιου μηχανικού στο Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος, το οποίο δύναται να προβαίνει σε έλεγχο των στοιχείων που υποβλήθηκαν, αντιπαραβάλλοντας αυτά με τα υποβαλλόμενα στοιχεία κατά την έκδοση της άδειας δόμησης καθώς και με τα στοιχεία του πορίσματος των ελεγκτών δόμησης. Μετά την υποβολή της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου η ενημέρωση της ταυτότητας κτιρίου πραγματοποιείται υποχρεωτικώς ύστερα από την εκτέλεση οποιαδήποτε εργασίας στο κτίριο ή στην διηρημένη ιδιοκτησία του, για την οποία απαιτείται οικοδομική άδεια ή έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας από δημόσια αρχή.

6. Η υποβολή των στοιχείων ενημέρωσης και η αίτηση για την έκδοση πιστοποιητικού κτιρίου ή διηρημένης ιδιοκτησίας διενεργείται από τον αρμόδιο μηχανικό για λογαριασμό του εντολέα του. Για την ηλεκτρονική συμπλήρωση των στοιχείων απαιτείται μοναδικός ειδικός κωδικός, ο οποίος εκδίδεται μετά από αίτηση από το αρμόδιο Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος ή τον εξουσιοδοτούμενο για την διαχείριση του πληροφοριακού συστήματος.

Εφόσον συμπληρωθούν από τον αρμόδιο μηχανικό τα στοιχεία του Πιστοποιητικού Πληρότητας Ταυτότητας Κτιρίου (Π.Π.Τ.Κ.) και εκδοθούν τα σχετικά πιστοποιητικά, εκδίδεται κωδικός ιδιοκτησίας και αποστέλλεται ηλεκτρονικά προς τον αρμόδιο μηχανικό και τον αναφερόμενο στην αίτηση ιδιοκτήτη του κτιρίου ή και της αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας (οριζόντιας ή κάθετης).

Η έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών δύναται να πραγματοποιείται και από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) ή τον εξουσιοδοτημένο για την διαχείριση του πληροφοριακού συστήματος, μετά από αίτηση του ιδιοκτήτη.

7. Υπόχρεοι ενημέρωσης της ταυτότητας κτιρίου είναι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα στο όνομα των οποίων εκδόθηκε η σχετική άδεια οικοδομικών εργασιών καθώς και οι ειδικοί ή καθολικοί διάδοχοι αυτών, όπως καταγράφονται κάθε φορά στα έντυπα της ταυτότητας κτιρίου.

8. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του κτιρίου και την έκδοση του Πιστοποιητικού Ελέγχου Κατασκευής (Π.Ε.Κ.) από το αρμόδιο Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος, υπόχρεοι ενημέρωσης της ταυτότητας κτιρίου είναι τα εκάστοτε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι ιδιοκτήτες των διηρημένων ιδιοκτησιών σύμφωνα με την σύσταση οριζοντίων ή κάθετων ιδιοκτησιών.

Περιοδικότητα επανελέγχου ταυτότητας κτιρίου

1. Για τα κτίρια κατηγορίας Ι, ο αρμόδιος μηχανικός επανελέγχει τα στοιχεία της ταυτότητας του κτιρίου κάθε πέντε (5) χρόνια από την υποβολή της.
2. Για τα κτίρια κατηγορίας ΙΙ, ο αρμόδιος μηχανικός επανελέγχει τα στοιχεία της ταυτότητας του κτιρίου κάθε πέντε (7) χρόνια από την υποβολή της.
3. Για τα κτίρια κατηγορίας ΙΙΙ, ο αρμόδιος μηχανικός επανελέγχει τα στοιχεία της ταυτότητας του κτιρίου κάθε οκτώ (8) χρόνια από την υποβολή της.

Οι νέες ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα

για τα αυθαίρετα στο σχέδιο νόμου επαναλαμβάνονται οι γνωστές απαγορεύσεις σύνδεσής τους με δίκτυα κοινής ωφέλειας, απαγόρευσης μεταβιβάσεων, κλπ.

Προβλέπεται η κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών που συντελέστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011, η διαδικασία που θα ακολουθηθεί για τη διατήρησή τους καθώς και ο τρόπος υπολογισμού του προστίμου ανέγερσης (το οποίο δε μπορεί να είναι μικρότερο από 250 ευρώ), και το πρόστιμο διατήρησης. Το πρόστιμο διατήρησης είναι ίσο με το 50% του προστίμου ανέγερσης και καταβάλλεται από την πρώτη διαπίστωση του αυθαιρέτου και για κάθε συνεχόμενο χρόνο, μέχρι την κατεδάφιση ή την νομιμοποίησή του.

Για τα αυθαίρετα που έχουν κατασκευαστεί πριν τις 28 Ιουλίου 2011 δημιουργούνται πέντε κατηγορίες και προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες ρύθμισης.

Για την υπαγωγή αυθαίρετης κατασκευής ή χρήσης στη νέα ρύθμιση καταβάλλεται ενιαίο ειδικό πρόστιμο, το οποίο υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν της επί την τιμή ζώνης στην περιοχή του ακινήτου, ανεξαρτήτως της χρήσης αυτού, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών της 20.01.2016, επί το συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές τετραγωνιδίων, που ορίζονται στο Παράρτημα Α του σχεδίου νόμου, όπου απαιτούνται, ανάλογα με την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 80 του παρόντος (τετραγωνικά μέτρα Χ 15% Χ τιμή ζώνης Χ συντελεστές τετραγωνιδίων).

Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, που αποδεδειγμένα προϋφίστανται της 01.1.1983, καταβάλλεται ποσοστό 15 % του ενιαίου ειδικού προστίμου, όπως υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1983 έως 01.1.1993, καταβάλλεται ποσοστό 60% του ενιαίου ειδικού προστίμου, ενώ για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1993 έως 31.12.2003, καταβάλλεται ποσοστό 80 % του ενιαίου ειδικού προστίμου, όπως υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του σχεδίου νόμου. Αντίθετα, αυξημένο είναι το πρόστιμο για τη διατήρηση αυθαιρέτων σε ζώνες υψηλής περιβαλλοντικής προστασίας, κλπ.

Το πρόστιμο καταβάλλεται σε 80 μηνιαίες δόσεις. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του ποσού της μηνιαίας δόσης τότε το ανεξόφλητο ποσό της δόσης προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση (είκοσι) 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου. Σε περίπτωση καταβολής ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου, έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 10% επί του συνολικού ποσού του προστίμου.

Για τις αυθαίρετες κατασκευές που υπάγονται στις διατάξεις αναστολής επιβολής κυρώσεων της νέας ρύθμισης για τα αυθαίρετα η υποβολή της αίτησης υπαγωγής και των συνοδευτικών της στοιχείων και δικαιολογητικών δύνανται να υποβληθεί στο πληροφοριακό σύστημα μέχρι την 08/10/2018. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να παραταθεί η παραπάνω προθεσμία υπαγωγής.

Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί στη ρύθμιση έως την 08/02/2017 και κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί από την 09/02/2017 έως την 08/08/2017.

Αντίθετα, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί στη ρύθμιση από την 09/08/2017 έως την 08/02/2018 και κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί μετά την 09/02/2018.

Προβλέπονται μειώσεις του ειδικού προστίμου για ειδικές κατηγορίες του πληθυσμού (ανάπηροι, πολύτεκνοι, κλπ).